پروستات در حالت طبیعی ۲۰ گرم وزن دارد و درست در زیر مثانه قرار دارد و مجرای ادراری از داخل آن عبور می‌کند و حدود ۲٫۵ سانتیمتر از مجرای ادراری (پیشابراه) در داخل آن قرار دارد.

بزرگی خوش‌خیم پروستات یا هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات که به BPH معروف است  (Benign Prostatic Hyperplasia)، یکی از شایعترین بیماریهای مردان است که با بالا رفتن سن در مردان ، پس از ۴۵ سالگی بروز می‌کند و هر چه سن بالاتر برود احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود. بطوریکه بعد از ۸۰ سالگی از هر ۱۰ مرد ۹ نفرشان به این بیماری مبتلا می‌شوند حدود ۴/۱ مردان در سن ۵۵ سالگی و نصف مردان در سن ۷۵ سالگی علایم این بیماری را پیدا می‌کنند.

در این بیماری اندازه پروستات بزرگ می‌شود، اما نشانه بدخیم بودن و سرطانی شدن بافت آن وجود ندارد.

پروستات مایعی را می سازد که اسپرم ها در آن می توانند برای مدّت محدودی در خارج از محیط بدن به حیات خود ادامه دهند. به همین دلیل است که اهمیّت اوّلیه پروستات مربوط به باروری و نه در ارتباط با مسایل زناشویی است

پروستات (Prostate)  در کجای بدن واقع شده است؟

پروستات محدوده ای را که مثانه به مجرای ادرار وصل می شود، احاطه می کند.

آیا همه پروستات (Prostate) دارند؟

همه افراد مذکر پروستات دارند.

اندازه پروستات طبیعی چقدر است؟

این بسته به سن فرد است. در افراد مذکر جوان به اندازۀ یک گردوی کوچک (به قطر ۲ cm) و به وزن تقریبی ۲۰ –  ۱۵ گرم می باشد.

چرا مشکلات پروستات باعث بروز مشکلات ادراری می شوند؟

به دلیل که پروستات کاملاً چسبیده به خروجی مثانه بوده و قسمت اوّل مجرای ادرار از درون آن عبور می کند، بزرگی غده می تواند سبب اختلال در جریان ادرار شود.

علائم بزرگی خوش خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia، BPH یا Prostate Enlargement) چیست؟

علایم شایع بزرگی پروستات شامل:

کاهش فشار جریان ادرار و بعضاً قطع جریان ادرار (زور زدن و فشار دادن، جریان ادرار را افزایش نمی دهد).

اشکال در شروع دفع ادرار

تمایل شدیدتر برای دفع ادرار، احتیاج به دفع مکرر ادرار که هر بار با دفع مقدار کمی ادرار همراه است.

دفع مکرر ادرار شبانه

احساس خالی بودن کامل مثانه وجود ندارد.

نشت ادرار پس از دفع ادرار و دفع بی اختیار ادرار

بزرگ شدن پروستات با وارد کردن فشار به مجرای ادراری که در داخل پروستات است، موجب انسداد و بسته شدن آن شده و باعث اختلال در خروج ادرار می‌شود. همچنین پاسخ ثانویه مثانه به انسداد مجرای ادراری باعث تحریک مثانه و علایم تحریکی ادرار می‌شود، زیرا به تدریج دیواره مثانه ضخیم شده و ظرفیت مثانه کاهش پیدا می‌کند. بنابراین دو نوع علایم داریم:

علایم انسدادی

کاهش نیرو و قطر جریان ادرار ، تاخیر در دفع ادرار ، زور زدن جهت دفع ادرار ، احساس تخلیه ناکامل مثانه و به دنبال آن تکرر ادرار و قطره قطره آمدن ادرار که این علایم به تدریج ظاهر می‌شوند و وقتی پروستات به حدی بزرگ شود که مجرای ادراری تقریبا بسته شود، اجازه خروج ادرار را نمی‌دهد و حالت احتباس ادراری پیش می‌آید و مثانه بزرگ می‌شود ولی بیمار نمی‌تواند ادرار کند.
در این حالت بیمار باید سریع به بیمارستان برده شده و به بیمار سوند گذاشته شود.

احتباس ادرار خطرات زیادی دارد که از جمله آن برگشت ادرار به کلیه و ایجاد نارسایی کلیه است. همچنین باقیمانده ادرار در مثانه زمینه را برای رشد باکتریها مساعد کرده و موجب عفونت مثانه می‌شود.

علایم تحریکی

این علایم شامل تکرر ادرار ، بخصوص تکرر ادرار شبانه و فوریت در ادرار کردن است، که ناشی از تحریک مثانه می‌باشند.

در سرطان پروستات هم همه این علایم دیده می‌شود، و تشخیص ایندو از هم در درجه اول با معاینه پزشکی و بعد با سونوگرافی و آزمایش P.S.A افتراق داده می‌شود. البته در بیمار BPH وضعیت کلیه‌ها و عفونت باید بررسی شود.

چگونه پزشک بزرگی پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia یا Prostate Enlargement) را تشخیص می دهد؟

برای تشخیص بزرگی پروستات، پزشک پرسش هایی در ارتباط با سلامت کلی شما و مسائل ادرای با شما مطرح می کند.

در بیشتر مواقع این پرسش ها به صورت یک لیست استاندارد است که جدول بین المللی نمرده دهی با نشانه های پروستات نامیده می شود (I-PSS).

ارائه پاسخ های مبتنی بر مشکلاتی که شما تجربه کرده اید برداشت خاصی را به پزشک اورولوژیست خواهد داد. معاینات عمومی شامل توشه رکتال (معاینات پروستات از طریق راست روده) توسط پزشک انجام می گردد. بررسی های تکمیلی قبل از تشخیص هم ممکن است لازم باشد.

چگونه می توانید اندازه پروستات را تعیین کنید؟

راه آسان اندازه گیری ابعاد پروستنات TRUS (بررسی سونوگرافیک پروستات از طریق داخل راست روده) می باشد. با این روش اندازه واقعی، طبیعت غده و شکل آن مشخص می شود. این عمل با به کارگیری وسیله ای به اندازه انگشت دست انجام می شود که بدون درد در داخل راست روده قرار می گیرد.

بزرگی پروستات چگونه درمان می شود؟

بزرگی خوش خیم پروستات می تواند با داروها، عمل جراحی و یا انتظار و بررسی (صبر و انتظار) درمان شود. نوع درمان انتخابی بستگی به شدت شکایت بیمار از مشکلات ادراری ، میزان اشکال در عبور ادرار از مجرا، نظر پزشک اورولوژیست و همین طور نظر شخص بیمار دارد.

درمان

پیگیری بیماری

بیمارانی که علایم خفیف دارند ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند و فقط باید بیماری خود را توسط یک پزشک پیگیری کنند. چون بزرگی خوش‌خیم پروستات همیشه پیشرفت نمی‌کند و حتی بعضی از بیماران خودبخود بهبود می‌یابند.

درمان دارویی

داروهایی مثل آلفا بلوکرها ، (پرازوسین ، ترازوسین و فنوکسی بنزامین) و همچنین فیناستراید اثر خوبی در بیماران دارند.

درمان جراحی

در صورتی که بزرگی خوش‌خیم پروستات باعث احتباس ادراری مقاوم ، یا عفونت مکرر کلیه ، نارسایی کلیه و خونریزی شدید شود، باید جراحی پروستات انجام شده و قسمتی از پروستات برداشته شود. که امروزه انواع جراحی (جراحی باز ، جراحی از طریق مجرا و …) روی پروستات انجام می‌شود.

و بالاخره گیاه درمانی که مکانیسم اثر و ضررهای آن شناخته شده نیست.

چه داروهایی برای درمان پروستات وجود دارد؟

در حال حاضر ۲ گروه عمده دارویی برای درمان بزرگی پروستات وجود دارد:
مسدود کننده های گیرنده های آلفا – ۱ مثل تامسولوسین

مهار کننده های آنزیم آلفا -۵ ردوکتاز مثل فیناستراید

تامسولوسین چگونه عمل می کند؟

تامسولوسین عضلات صاف واقع در پروستات، گردن مثانه و مجرای ادرار را شل کرده و سبب بهبود جریان ادرار می شود. همچنین تامسولوسین علایم تحریک مثانه را که عالباً همراه با بزرگی پروستات هستند، کاهش می دهد.


موضوعات مرتبط: مطالب پزشکی

تاريخ : شنبه ۱۳۹۴/۱۱/۲۴ | 1:8 AM | نویسنده : محسن آزاد |