MOHSEN AZAD

 به گزارش آفرينش وبه نقل از سايت باغ دارو به زخم هاي عود کننده و دردناک مخاط دهان آفت گفته مي شود. زخم آفتي در چند نوع بزرگ، کوچک و تبخالي شکل وجود دارند و شايع ترين آنها آفت کوچکي مي باشد که به تعداد 5-1 عدد و به قطر کمتر از يک سانتي متر و معمولاً 5-3ميلي متر ديده مي شوند.

اين زخم ها گرد يا بيضي بوده و به رنگ زرد خاکستري با حاشيه قرمز و تا حدي برجسته ديده مي شوند. از نظر محل، بيشتر قسمت قدامي حفره دهان مبتلا مي شود و محل شايع آن پشت لبها – مخاط گونه، کف دهان، زير و کناره هاي زبان مي باشد. اين زخم ها کمتر به کام، حلق، لثه چسبيده و روي زبان را مبتلا مي سازند.

غالب افراد در زير سن 40 سالگي حداقل يک يا چند بار به آن مبتلا شده، ولي سن شيوع آن، دهه دوم زندگي مي باشد و زن‌ها بيشتر از مردان به آن دچار مي شوند. زخم‌هاي آفتي اغلب دردناک بوده و با تماس با غذا و نوشيدن مايعات محرک (ترشي و ادويه دار) درد آن تشديد مي گردد. بخصوص اگر زبان گرفتار شده باشد که در اين صورت علاوه بر غذا خوردن، ممکن است صحبت کردن نيز مشکل شود.

بيماراني که مرتبا ً آفت مي زنند احساسي شبيه به سوزن سوزن شدن و يا سوزش قبل از ايجاد زخم(معمولاً 24 ساعت قبل) در محل دارند. زخم سريعاً بوجود آمده و خود بخود بعد از 10-7 روز التيام مي يابد و از خود اثري برجا نمي گذارد. بهبودي زخم ها ممکن است همزمان صورت نگيرد. معمولاً بعد از بهبودي تا مدتي (گاهاً 4-3 هفته) زخمي ايجاد نمي گردد ولي در افراد بسيار حساس و مستعد ممکن است زخم هاي اولي هنوز خوب نشده، زخم هاي ديگري در دهان(معمولاً در جاي ديگر) ديده شوند.

عامل ايجاد کننده آفت کوچک چيست؟

بدليل شباهت اين زخم ها به زخم‌هاي تبخالي و همچنين عود آنها سابقاً فکر مي کردند که ممکن است ويروسي باشند. با نمونه برداري از اين زخم ها و ديدن نوع ال فرم استرپتوکوک، احتمال ميکروبي بودن، آن بالا گرفت ولي مشاهده گرديد که اين ميکروبها در مخاط سالم و ديگر زخم هاي دهان نيز ديده مي شوند. امروزه اعتقاد بر اين است که آفت جزء بيماريهاي سيستم ايمني است. در بيماريهاي سيستم ايمني شناخت بافتهاي آشنا از بيگانه مختل مي گردد. درآفت سلولهاي دفاعي بدن به قسمتي از مخاط دهان حمله ور شده و باعث زخمي شدن آن ناحيه مي شوندکه گذرا بوده و خود بخود بهبود مي يابد.

بعضي از بيماران بعد از مراجعه به دندانپزشک آفت مي زنند. آيا ميتوان با اطمينان گفت : “از وسايل غير استريل استفاده شده است” ؟

خير، همانطوري که گفته شد عامل ايجاد کننده آفت ميکروب و ويروس نمي باشد. عوامل مستعد کننده اي براي ايجاد آفت وجود دارند که در ارتباط با دندانپزشکي مي توان به استرس و تروما(فشار مختصر ناشي از کنار کشيدن گونه، لب و يا زبان توسط آينه و رول پنبه و حتي تماس مخاط با ابزار دندانپزشکي)اشاره نمود.

عوامل مستعد کننده آفت کدامند؟

در درجه اول استرس و هيجانات روحي مي باشد. ديده شده که در دانش آموزان و دانشجويان به هنگام امتحانات ابتلاي آفت بيشتر است و همچنين بسياري از بيماران نيز از درمانهاي دندانپزشکي، ترس و استرس دارند. بعد از ضربه و تروما که قبلاً ذکر گرديد، اختلالات هورموني نيز در بروز آفت نقش دارند. در خانم ها 5-3 روز مانده به قاعدگي، آفت بيشتر ديده مي ِود و در زمان حاملگي معمولاً زخم هاي آفتي مشاهده نمي شوند. آفت در افراد حساس و آلرژيک نيز بيشتر ديده مي شود. در افرادي که حاسيت به بعضي از مواد دارند ابتلاي آفت بيشتر است.

بعضي از مواد غذايي مثل گردو، فندق، پسته، پنير و بادنجان ميزان شيوع آفت را بالا مي برند. کمبود آهن و اسيد فوليک و ويتامين B2 نيز از عوامل مستعد کننده مي باشد.

درمان آفت چيست؟

آفت خودبخود التيام مي يابد و معمولاً نيازي به درمان ندارد. درآفت اگر درماني لازم شود معمولاً علامتي بوده و به دو منظور زير خواهد بود:

1 – کاستن از درد و التهاب و استرس

2 – جلوگيري از اضافه شدن عفونت ثانويه به آن توصيه مي گردد، افرادي که مرتباً و به تعداد زياد آفت مي زنند و يا آفت آنها بزرگ بوده و التيام در مدتي بسيار طولاني صورت مي پذيرد، جهت شناسايي عامل و بيماريهاي زمينه اي مستعد کننده تحت معاينات و آزمايشات کامل تري قرار گيرند.