MOHSEN AZAD

علل ناباروری در زنان

۱) اختلال در تخمک گذاری

اختلال در تخمک گذاری،علت عمده ناباروری در زنان است.

به طوری که ۳۹% علل ناباروری زنان مربوط به این مسئله است .

بدون عمل تخمک گذاری لقاح انجام نمی شود و بنابراین زن باردار نمی شود .

بعضی از زن ها ممکن است تخمک گذاری نکنند و یا به طور نامنظم و کم تخمک گذاری کنند و بنابراین ممکن است یا عادت ماهیانه نداشته باشند و یا

عادت ماهیانه آنها کم و نامنظم باشد و حتی بعضی خانم ها با آنکه دارای عادت ماهیانه منظم هستند، دارای اختلال در تخمک گذاری هستند.

۲) اختلال در لوله های رحمی دربعضی زنان، لوله های رحمی به طور کامل و یا ناقص بسته است.

در نتیجه اسپرم به تخمک نمی رسد. بسته بودن لوله های رحمی می تواند به دلیل عفونت، آندومتریوز و یا چسبندگی هایی پس ازعمل جراحی باشد. همچنین ممکن است این لوله ها پس از یک حاملگی خارج رحمی بسته شوند.

در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسه یافته به علت شیوع بیماری های عفونی دستگاه تولیدمثلی،میزان اختلال در لوله های رحمی بیشتر است.

به طور کلی ۳۰% علل ناباروری زن ها مربوط به اختلال در لوله های رحمی است .

۳) آندومتریوز

آندومتریوز، حالتی است که در آن سنگفرش رحم (آندومتر)‌ رشد می کند واز رحم هم فراتر می رود و لوله های رحمی را نیز می پوشاند و حتی آنها رامی بندد و درعمل تخمک گذاری اختلال به وجودمی آورد.

آندومتریوز علت ۱۳% موارد ناباروری است وحدود ۷۰% زنان دارای آندومتریوز، نابارور هستند.

۴)‌اختلال درگردن رحم یا رحم ناهنجاری های گردن رحم می تواند سبب ناباروری شود که از آن جمله می توان به مشکلات مربوط به ساختمان بدن،عفونت های گردن و رحم ویا کیفیت نامناسب ترشحات رحم اشاره کرد.

از طرفی تومورهای بدخیم رحم و یا بعضی جای زخم های موجود دردیواره رحم مسبب ناباروری است.

۵)‌ مشکلات دستگاه ایمنی بدن مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن و عوامل ایمونولوژیک نقش مهمی درایجاد ناباروری دارند. تشخیص و درمان اینگونه بیماران مشکل است. در بعضی خانم ها،‌علیه اسپرم مرد

ماده ای بنام آنتی بادی ترشح می شود که اسپرم ها رااز بین می برد و یا آنها را غیرفعال می کند و یا حتی سبب سقط خود به خود در بعضی از آبستنی ها می شود.

● علل ناباروری در مردان

۱)اختلالات مربوط به اسپرم

به طور طبیعی، در بیضه مرد اسپرم تولید می شود و به هنگام انزال از وی خارج می شود. اگر در موارد زیر اختلالی باشد، شانس لقاح کم شده و مرد نابارور محسوب می شود.

* ‌تعداد کم اسپرم
* عدم بلوغ اسپرم
* شکل غیرطبیعی اسپرم
* عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم

عواملی که برتعداد، شکل،‌ بلوغ و حرکت اسپرم تأثیر منفی دارند،عبارتند از:

* بیماری های عفونی: بیماری های عفونی با شرایط التهابی نظیر بیماری اوریون سبب عفونت مجاری تناسلی یا التهاب و ازبین رفتن بیضه ها در مرد می شوند. حدود ۲۵% مردانی که بعداز بلوغ دچاراوریون می شوند نابارورمی شوند.

* ‌اختلالات هورمونی

* اختلالات

هورمونی سبب حدود ۵-۲% مشکلات ناباروری در مردان می شود. تولید نامناسب هورمون های fsh و lh بر تولید هورمون مردانگی یا تستوسترون و تولید اسپرم تأثیر دارند.

* مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن

در بدن بعضی مردان علیه اسپرم خودشان ماده ای به نام آنتی بادی تولیدمی شود که سبب کاهش حرکت اسپرم یا به هم چسبیدن آنها می شود.

۲)‌ ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن

بعضی عوامل نظیر بسته بودن لوله های خروج اسپرم (دفران، اپیدیدیم)‌ سبب ناباروری در مردان می شود . بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علل مادرزادی ، نقص ژنتیکی، عفونت ها یا التهاب های دستگاه ادراری – تناسلی باشد.

البته جای جراحی های قبلی نیز می تواند این لوله ها را ببندند. از جمله عوامل دیگر ناباروری در مردان واریکوسل است. در این حالت رگهای درون کیسه بیضه متسع می شود و کیفیت اسپرم کاهش می یابد.

۳)‌ عوامل دیگر

عوامل دیگری نظیر ناتوانی جنسی و یا انزال زودرس نیز می تواند عامل ناباروری در مردان باشد.

‌علل ناباروری ژنتیکی علل ناباروری اعم ازمشکلات هورمونی و چاقی تاغیرطبیعی بودن سلول های جنسی (تخمک و اسپرم) همگی می تواند به نوعی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی باشد.

برای مثال استعداد چاقی، ابتلا به عفونت و حتی لزوم انجام یک جراحی که به ناباروری می انجامد همگی هر چند کوچک می توانند به عوامل ژنتیکی مربوط باشند.

امروزه مطالعات برروی ژنهای خاص در انسان ومدل های آزمایشگاهی تا حدودی تاثیر عوامل ژنتیکی بر ناباروری را آشکار ساخته اند.

بعضی از عوامل ژنتیکی بر ناباروری مردان تاثیر می گذارند، در حالی که بعضی عوامل دیگر بر روی هر دو جنس و یا فقط بر روی زنان تاثیر گذارند.

برای مثال جابجایی های کروموزومی می تواند بر روی مردان و زنان تاثیر بگذارد،اما سندروم کلاین فلترکه در آن ترکیب کروموزوم های جنسی به صورت xxy درمی آید تنها مختص مردان است و سندروم ترنر که درآن بیمار فقط دارای کروموزوم جنسی x است

تنها مختص زنان است.

* عوامل ناشناخته

گاه ممکن است پس از یک معاینه دقیق پزشکی، زن وشوهرکاملا‌ سالم تشخیص داده شوند ولی به علل ناشناخته بارور نشوند.

اگرچه معمولا بعد ازدو سال تعداد زیادی ازاین زوج ها بچه دار می شوند، اما تعدادی از آنها حتی بعد ازگذشت سه سال بدون استفاده از روش های پیشگیری بچه دار نمی شوند، در این صورت باید تحت درمان قرار بگیرند.