يك آزمايش ساده روي موش‌ها نشان داد خاموش كردن چراغ در ساعت 12 شب به جاي ساعت شش عصر، موجب كاهش 50 درصدي ميزان باروري اين حيوانات مي‌شود.سوال پژوهشگران اين است كه آيا كار در شب، شب‌زنده‌داري يا اختلال در خواب مي‌تواند روي باروري انسان نيز تاثير بگذارد.
به گزارش جام جم آنلاين، گروهي از پژوهشگران در يكي از تحقيقات، پنج يا شش روز پس از جفتگيري موش‌هاي ماده، در ريتم شبانه‌روزي آنها اختلال ايجاد كردند.
يك دسته هجده‌تايي از موش‌ها، هر روز شش ساعت نور اضافه دريافت كرد و دسته‌اي ديگر هم به طور كلي از نور روزانه محروم شد.
در پايان اين آزمايش، فقط نيمي از موش‌هايي كه نور اضافي دريافت كرده بودند، قادر به توليدمثل بودند.
البته وضعيت موش‌هاي محروم از نور روزانه وخيم‌تر و ميزان باروري در آنها فقط 20 درصد بود.
با اين حال ميزان باروري در موش‌هاي گروه كنترل (كه 12 ساعت نور طبيعي دريافت كرده بودند) 90 درصد بود. نتايج اين پژوهش بتازگي در يك نشريه علمي به چاپ رسيد.
پستانداران و حتي درختان، ساعت داخلي خود (كه كنترل كننده سوخت و ساز و ساير عملكردهايشان است) را با نشانه‌هايي كه دال بر روز و شب بودن است، تنظيم مي‌كنند.
متخصصان معتقدند اين آزمايش روي موش‌ها، ارتباط مستقيم ميان ساعت داخلي موش‌ها و باروري‌شان را نشان مي‌دهد. اما تعميم اين پژوهش به انسان‌ها مي‌تواند بحث‌برانگيز باشد.
اثر ساعت داخلي بدن
با اين‌كه يافته پژوهش اخير بسيار مشخص بود، اما دانش ما در مورد ساز و كار ساعت زيستي بدن چندان گسترده نيست.
به هم خوردن ساعت زيستي اثر منفي بر باروري موش‌ها دارد، اما چنين تاثيري در انسان‌ها هنوز به اثبات نرسيده است
كيت سوما كه سرپرستي اين گروه پژوهشي را به عهده دارد، مي‌گويد: اين پديده مي‌تواند اثرات متفاوتي روي موجودات مختلف داشته باشد.
او به مطالعه‌اي اشاره مي‌كند كه در آن مشخص شد پرستاراني كه شيفت شب كار مي‌كنند، تغييرات زيادي در دوره قاعدگي دارند و عوارض نامطلوب پس از زايمان را نيز تجربه مي‌كنند.
آقاي سوما مي‌گويد: به نظرم نكته مهم و جالب اين است كه ساعت داخلي بدن بر رحم و در نتيجه بر ايجاد يا حفظ بارداري تاثير مي‌گذارد.
با اين حال، برخي ديگر از دانشمندان با اين نظر مخالفند.
دكتر گودمن كه متخصص غدد است، اعتقاد دارد وجود چنين ارتباطي، چندان محتمل نيست و مساله باروري در زنان را در ارتباط با ساعت داخلي نمي‌داند.
ساعت داخلي مقصر است يا استرس؟
به اعتقاد دكتر گودمن در زمان امتحانات نهايي دانشگاه‌ها، بسياري از دانشجويان زن با اختلال قاعدگي روبه‌رو مي‌شوند.
همچنين بيماري يا مرگ يكي از نزديكان يا وقايع نامطلوب ديگر، اثرات مشابهي بر جا مي‌گذارند.
بيشتر زنان از تاثير هر گونه استرس بر نظم قاعدگي آگاهي دارند.
دكتر گودمن مدل باروري موش را متفاوت با انسان مي‌داند، زيرا دوره تخمك‌گذاري و پاسخ هورموني موش‌ها با انسان متفاوت است.
از نظر وي، بهترين مدل براي آزمايش، نوعي ميمون است كه در آزمايشگاه‌ها مورد مطالعه قرار مي‌گيرد.
با اين حال، متخصصان بر اين باورند كه هنوز با ناشناخته‌هاي فراواني در خصوص ساعت زيستي بدن و سيستم تنظيم كننده عملكردهاي مختلف روبه‌رو هستند.
بسياري از مشكلات به چرخه خواب انسان مربوط است، حتي ديابت و بيماري‌‌هاي قلبي. ارتباط بين خواب نامطلوب و سرطان در موش‌ها و انسان‌ها شناسايي شده است.
اين پژوهش جديد با اين كه محدود به موش‌ها بوده، اما گام نخست براي يافتن ساز و كارهايي است كه اين مشكل را به وجود مي‌آورند.
