MOHSEN AZAD

  آسپیرین از داروهای مصرفی سرپایی است که با تجمع پلاکت‌ها در خون تداخل ایجاد کرده و از بروز لخته جلوگیری می‌کند. از طرفی بر واکنش‌های التهابی اثر داشته و مانع پیشرفت التهاب و بروز تب می شود.

به دلیل همین اثرات آن را برای کنترل تب و دردهای خفیف تا متوسط همچون بسیاری از دردهای مفصلی ناشی از روماتیسم مفصلی استفاده می‌کنند، از طرفی به دلیل ویژگی ممانعت از بروز لخته، در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی یکی از موثرترین داروهاست.

عوارض

تهوع، احساس سوزش یا آشوب در سر دل از عوارض شایع مصرف آسپیرین است، اما در صورت بروز عوارض زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

ـ استفراغ خونی یا دفع مدفوع به رنگ سیاه که بوی بسیار بدی داشته و به کاسه توالت چسبندگی دارد.

ـ کهیر، تپش قلب، احساس خفگی که نشان از بروز واکنش‌های حساسیتی بوده و باید از ادامه مصرف امتناع کرده و فورا به اورژانس مراجعه کرد.

در صورتی که بیمار مبادرت به مصرف ۲۰۰ ـ ۳۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بکند در معرض مسمومیت قرار دارد. مسمومیت خود را با تهوع، استفراغ، وزوزگوش و اختلال در شنوایی، تنفس‌های تند، تب و از دست رفتن آب بدن نشان می‌دهد. با این‌که آسپیرین باعث ممانعت از بروز لخته می‌گردد، با این حال در مسمومیت با آسپیرین احتمال بروز خونریزی جدی نادر است.

تداخلات دارویی

در صورت مصرف همزمان داروهایی همچون وارفارین و اسید والپروئیک خطر بروز خونریزی وجود دارد.ایبوپروفن(پروفن) می‌تواند اثرات محافظتی آسپیرین بر قلب را که با میزان دوز کم آسپیرین ایجاد می‌شود ، خنثی کند .

آسپیرین فعالیت داروهای خوراکی ضد دیابت همچون گلی بنگلامید را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث افت بیش از حد مورد نظر در قند خون گردد.

مصرف همزمان با ایبوپروفن و پیروکسیکام می‌تواند آسیب‌ها و عوارض گوارشی را افزایش دهد.

نکات لازم برای بیماران

- برای کاهش تحریک دستگاه گوارش می‌توان دارو را با غذا، پس از غذا یا به همراه داروهای ضداسید معده (رانیتیدین یا شربت معده) خورد؛ البته در مشکل روده‌ای (Enteric coated) دارو را نباید همزمان با داروهای ضد اسید معده استفاده کرد یا اقدام به جویدن یا له کردن دارونمود.

- قبل از خوردن دارو در صورت وجود بوی سرکه، دارو خراب شده و نباید مصرف گردد.

- جهت جلوگیری از ناراحتی معده حتما پس از خوردن آسپرین یک لیوان پر آب، شیر یا آب میوه بنوشید.

- آسپرین را درست پس از غذا مصرف کنید.

- اگر مبتلا به دیابت هستید، مصرف مکرر آسپرین می‌تواند باعث اختلال در نتایج قند ادرار گردد.

- برای جلوگیری از کاهش آب بدن هنگام مصرف آسپرین لازم است روزانه حداقل ۶ لیوان آب یا مایع دیگر بنوشید.

- بسیاری از پزشکان ترجیح می‌دهند یک هفته قبل از عمل جراحی آسپرین را قطع کنند.

- اگر داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین، کورتیکواستروئیدها همچون دگزامتازون، هیدروکورتیزون یا پردنیزون، داروهای دیابت، نقرس یا فشارخون استفاده می‌کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

خواب‌آلودگی، گیجی، صدای زنگ در گوش‌ها، هیجان و تنفس‌های تند و عمیق علائم مسمومیت با آسپرین است. در صورت مصرف بیش از حد دارو به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی خود مراجعه کنید.

- در صورتی که آسپرین توسط پزشک معالج شما تجویز شده است، دستورات وی را به دقت رعایت و از تغییر میزان دارو پرهیز کنید.

- آسپرین را در کودکان کوچکتر از ۱۲ سال تنها با تجویز پزشک مصرف کنید.

- در صورتی که آسپرین را طبق یک برنامه زمانی مشخص مصرف می‌کنید، به محض به خاطر آوردن دوز فراموش شده آن را میل کنید.

چه کسانی نباید آسپیرین مصرف کنند؟

بیماران حساس به آسپیرین همچون مبتلایان به آسم که دارای پولیپ بینی نیز هستند ، به دلیل خطر بروز علائم شدید ناشی از حساسیت باید از داروهای جایگزین استفاده کنند.

استفاده از آسپرین با دوز پایین در کسانی که دارای بیماری های قلبی و عروقی هستند و دچار سکته قلبی یا مغزی شده اند برای جلوگیری از تشدید این بیماری ها توصیه می شود.

در بیماری‌های خونریزی‌دهنده همچون هموفیلی و کمبود پلاکت، خطر بروز خونریزی شدید وجود دارد. در کودکان و نوجوانان مبتلا به عفونت‌های ویروسی استفاده از آسپیرین با خطر بروز اختلال در مغز به نام سندرم ری همراه است.

اگر بیمار دارای سابقه‌ای از زخم‌های گوارشی یا مبتلا به بیماری‌های کبدی شدید مانند هپاتیت است، باید با احتیاط از این دارو استفاده کند. زنان باردار مخصوصا در سه ماهه سوم بارداری و زنان شیرده نیز در استفاده از دارو باید احتیاط کنند.

قبل از جراحی بهتر است برای مدت یک هفته بیمار آسپیرین خود را قطع کرده باشد.