MOHSEN AZAD

حتي بانوي بارداري کاملا سالم گاهي اوقات احساس تورم بدني مي‌کند. اما گهگاه تورم مي‌تواند نشانه مشکلي خطرناک يعني پره‌اکلامپسي باشد، در اين مطلب به آشکارسازي اين مسئله بارداري مي‌پردازيم.

اين‌طور پنداشته مي‌شود که هنگام خوب کارنکردن جفت، مشکل پره‌اکلامپسي رخ مي‌دهد. درصورتي‌که آنرا درمان نکرده باشيد، مي‌تواند شما و فرزندتان را نسبتا بيمار کند. اين بيماري در نيمه دوم بارداري اتفاق مي‌افتد. گرچه مي‌توانيد نشانه‌هاي آنرا هرزماني بعد از هفته 20 بارداري مشاهده کنيد، در سه‌ماهه سوم بعد از رسيدن به هفته 27 بارداري، احتمال ابتلا به آن زياد است. نشانه‌هاي اين بيماري بوسيله تورم، افزايش فشار خون و وجود پروتئين در ادرار مشخص مي‌شود. پره‌اکلامپسي مي‌تواند طيفي از بيماري ملايم تا شديد داشته باشد. نوع ملايم آن نسبتا معمول است که درحدود يک فرد از 10 باردار براي اولين بار را تحت تاثير قرار مي‌دهد. اگر پره‌اکلامپسي ملايم باشد، ممکن است، از بيماري خود آگاه نباشيد، تا زماني‌که پزشک يا ماما هنگام يکي از ملاقات‌ها براي معاينه بارداري متوجه نشانه‌هاي آن شود. نظارت و درمان هرچه زودتر بيماري به حفاظت از سلامتي شما و فرزندتان کمک مي‌کند، بنابراين آگاهي از نشانه‌ها و آنچه را که مي‌توانيد براي بهبودي خود اجرا کنيد، بسيار ارزشمند است. پره‌اکلامپسي شديد کمتر معمول است. اين بيماري يک فرد در هر 200 باردار را مبتلا مي‌کند.

اگر چند قلو بارداريد، سابقه افزوني فشار خون يا ديابت داريد، با مشکل کبدي روبرو هستيد، مادر يا خواهرتان مبتلا به اين بيماري بوده‌اند، داراي اضافه وزن هستند، بيشتر از 40 سال يا کمتر از 16 سال عمر داريد، مستعد ضعف رشدي جفت هستيد يا اختلالات خوني داريد که به لختگي خون گرايش دارد، ممکن است، در خطر ابتلا به پره‌اکلامپسي باشيد. اگر در بارداري قبلي خود دچار پره‌اکلامپسي شده‌ايد، به سندرم پلي کيستيک تخمدان PCOS (polycystic ovarian syndrome) مبتلا هستيد، از بيماري لوپوس يا ديگر بيماري‌هاي خود ايمني رنج مي‌بريد، مثل روماتوئيد آرتريت (روماتيسم) که بر بافت‌هاي ارتباطي تاثير مي‌گذارد، با خطر بيشتري براي ابتلا به اين بيماري روبرو هستيد. اين بيماري در بين جمعيت سياه پوست افزايش بيشتري دارد.

بعضي از نشانه‌هاي اوليه خطر که ممکن است، نشانگر ابتلا شما به اين بيماري باشد، شامل افزايش ناگهاني وزن در حدود هفته 20 بارداري، تورم ناگهاني صورت و دست‌ها، ادرار بندرت، سردرد، تاري ديد، لکه‌هايي در جلوي چشمان يا درد در قسمت بالايي سمت راست شکمتان است. احتمالا نشانه‌ها ناگهاني و بدون هشدار يا به‌تدريج طي زمان ظاهر شوند. احتمال مي‌رود، بعضي از نشانه‌ها با علائم معمول بارداري اشتباه شود، بنابراين براي بانوان ابتلا به بيماري براي هفته‌ها بدون شک به آن امري عادي است.

نکته مهم: منيزيم، آهن و ماهي منابع خوب حمايتي در مقابل بيماري پره‌اکلامپسي هستند.

پره‌اکلامپسي درصورتي‌که بدون درمان رها شود، ممکن است، نتايج خطرناکي را به بار آورد. گرفتگي در رگ‌هاي کوچکتر مغز مي‌تواند باعث بيهوشي و تشنج مادر شود. افزايش فشار خون در رگ‌هاي کوچکتر جفت مي‌تواند به نرسيدن اکسيژن و مواد مغذي کافي منجر شود و بنابراين ممکن است، محدوديت رشد داخل رحمي IUGR (intrauterine growth restricted) رخ دهد. آزمايش اولتراساند داپلر پزشک متخصص را قادر مي‌سازد تا براي آزمايش کارکرد صحيح جفت، جريان خون در رگ‌هاي بندناف را مشاهده کند. درصورتي‌که در مادر نشانه‌هاي پره‌اکلامپسي شديد مشاهده شود، او به نظارت دقيق نياز خواهد داشت و اين احتمالا به اين معناست که زايمان زودتر نوزاد ضروري خواهد بود. ممکن است، گاهي پره‌اکلامپسي به اکلامپسي منجر شده و بنابراين مادر دچار بيهوشي مي‌شود که براي مادر و فرزند بسيار خطرناک است.

کنترل پره‌اکلامپسي مستلزم نظارت بر فشار خون و درصورت لزوم، درمان آن با داروهاي ضد فشار خون است. درصورتي‌که بيماري دچار پره‌اکلامپسي شديد باشد، پذيرش در بيمارستان ضروري است تا اين‌که فشار خون بيمار هر چهارساعت يک بار اندازه‌گيري شود. معمولا براي کاهش فشارخون و افزايش جريان خون در جفت، استراحت در بستر پيشنهاد مي‌شود. درصورتي‌که براي رشد جنين نگراني وجود داشته باشد، ممکن است، باردار وادار به زايمان (زايمان القائي) شود. درصورتي‌که اجبار در زايمان نوزادي نارس باشد، براي بهبود وضعيت شش جنين قبل از زايمان، به مادر استروئيد داده مي‌شود. در مواردي که وضعيت مادر خطرناک بوده يا نوزاد نارس است، به سريعترين روش ممکن بايد نوزاد زايمان شود. به اين ترتيب زايمان معمولا به روش سزارين اجرا مي‌شود. در اکثر موارد، سريعا بعد از تولد نوزاد، پره‌اکلامپسي به خودي‌خود ناپديد مي‌شود. پره‌اکلامپسي به نظر بيماري خطرناکي مي‌رسد و اگر بدون درمان رها شود، مي‌تواند بسيار خطرناک باشد، اما درصورتي‌که سريعا تشخيص داده شود، احتمالا کنترل شده و مي‌توانيد نوزادي سالم و شاد را بدنيا آوريد.

نرس ماما و مدرس مادران باردار، خانم تينا اوت مي‌گويد: متخصصين پزشکي هنوز علت دقيق اين بيماري را نمي‌دانند، اما در ارتباط با کمبود اسيد نيتريک پنداشته مي‌شود که گشاد شدن رگ‌هاي خوني را امکان‌پذير مي‌کند. اگر پزشک يا ماما در ابتلاي شما به بيماري پره‌اکلامپسي مشکوک است، او ميزان فشار خون شما را بررسي مي‌کند. ميزان عادي براي بالغين 120 يا 120/80 است. فشار سيستوليک بيش از 160 خطرناک محسوب مي‌شود. نمونه‌اي از خون براي نشانه‌هاي پروتئين بررسي مي‌شود که معمولا به علت اختلال در کارکرد کبد است. نکته قابل توجه: اين‌طور پنداشته مي‌شود که منيزيم، آهن، روغن ماهي و کلسيم تا حدودي شما را در برابر اين بيماري حمايت مي‌کند، اما مصرف منيزيم خود را به کمتر از 320 گرم در روز محدود کنيد. اسفناج (سبزي‌هاي با برگ سبز تيره) منبع عالي آن است.