سطوح مختلف ایمنی زیستی


تقسيم بندي پسماندهاي زيستي و تدابير لازم براي امحاء آنها 

1- وسايل نوك تيز و برنده

اين دسته شامل سوزن ها- سرنگهايي كه سرسوزن آنها جدا نمي شود، لوله هاي موئين- لام و لامل، تيغه جراحي و شيشه هاي شكسته اي كه به پسماندهاي زيستي آغشته شده اند مي باشد.
اين پسماندها بايد در جعبه هاي غيرقابل نفوذ ريخته شوند (safety box) و قبل از معدوم كردن به روش مناسب مانند اتوكلاو كردن استريل شوند.
2- پي پت ها

پي پت هايي كه با آنها عوامل عفوني يا مايعات بدن برداشته شده، بايد در ظرف مخصوص پي پتهاي عفوني
(pipette biohazard box) گذاشته شود، و براي استريل كردن در داخل كيسه هاي مناسب اتوكلاو قرار گيرد و بعد از سترون سازي به شيوه صحيح معدوم شود.
در صورتيكه پي پت يا نوك سمپلر با عوامل عفوني آغشته نباشد بايد آنها را در ظرف غيرقابل نفوذ (safety box) قرار داده و به شيوه صحيح معدوم كرد. (احتياج به اتوكلاو كردن نيست)

3- پسماندهاي ميكروبي

اين گروه شامل كشت هاي ميكربي و عوامل اتيولوژيك ذخيره شده مي باشد.
ظروف كشت را بايد در كيسه هاي قابل اتوكلاو كردن گذاشته و قبل از معدوم كردن استريل كرد.
پسماندهاي مايع ميكروبي را بايد قبل از وارد كردن به فاضلاب، يا استريل كرد و يا بوسيله گندزدايي شيميايي (سفيد كننده خانگي) بي اثر نمود.

4- نمونه هاي خوني، مايعات ديگر بدن وكشت بافتهاي انساني

اين نمونه ها بايستي حتماً در كيسه هايي با قابليت اتوكلاو شدن قرار گيرد و قبل از معدوم شدن اتوكلاو گردد.

5 – پسماندهاي كشت بافت

تمام پسماندها بايد در كيسه هايي با قابليت اتوكلاو شدن قرارگيرد و بعد از اتوكلاو شدن به شيوه صحيح معدوم گردد.

6 – پسماندهاي بخش آناتومي و آسيب شناسي

اين نوع پسماندها شامل: اندامها، اعضاء قطع شده، لاشه حيوانات و ... مي باشد كه بايد به وسيله كوره مخصوص سوزانده شود.
تمام بافتهاي بزرگ جدا شده انساني بايد با هماهنگي مسئولين مربوطه به شيوه صحيح معدوم گردد.

7 – شيشه هاي شكسته شده غير عفوني

پسماندهاي فوق بايد در جعبه هاي غير قابل نفوذ قرار گيرد و روي برچسپ آن قيد گردد كه (پسماندها غير عفوني است)، سپس به شيوه صحيح معدوم گردد.

8 – پسماندهاي جامد عمومي

شامل دستكشهاي يك بار مصرف، گاز مصرف شده، كاغذ هاي بسته بندي، پارا فيلم و..... مي باشد كه غير آلوده اند، يا حداقل آلودگي را دارند.اين پسماندها احتياج به گندزدايي و سترون سازي قبل از معدوم كردن ندارند، اما بايد آنها را در كيسه هاي نايلوني محكم قرار داده و درب آن را كاملاً بسته و سپس معدوم كرد.
 
  سطوح مختلف زيست ايمني                                                           Bio-safety levels
چهار سطح زيست ايمني (BSLs) براي كار كردن با مواد خطرناك زيستي در جدول ذيل خلاصه شده است.
شالوده سطوح زيست ايمني عبارتست از تركيب سه موضوع:
 
 الف: نوع كار آزمايشگاهي و اصول فني صحيح كار در آزمايشگاه 
 ب: تجهيزات ايمني  
ج: امكانات آزمايشگاهي
در هر كدام از سطوح زيست ايمني دو هدف عمده وجود دارد:
 
1 - ايمن ترين روش كار كردن با انواعي از عوامل بيماريزا و عفوني كه يا كاملاً شناخته شده و قابل درمان اند يا بطور كامل شناسايي نشده اند و درمان خاصي ندارند. (هدف: پيشگيري از انتقال و انتشار عوامل بيماريزا)
2- ارائه كار آزمايشگاهي با كارآيي بالا (بالاترين كيفيت كار و ارائه طولاني مدت آن)
 
                                         خلاصه سطوح زيست ايمني پيشنهادي براي عوامل خطر ساز و عفوني
 

سطح زيست ايمني

نوع عوامل خطر ساز

روش كار
سطح زيست ايمني(سداوليه)
 
امكانات ويژه
(سد ثانويه)
 

1

كار كردن با عواملي كه بيماري شناخته شده اي در افراد سالم و بزرگسال ايجاد نمي كنند

روش كار استاندارد در آزمايشگاه هاي ميكروبشناسي است

تجهيزات خاصي لازم نيست

ميز روباز و داشتن دستشويي

2

كار با عوامل بيماريزايي كه به يكي از روشهاي زير ممكن است به انسان سرايت كنند.
الف: از طريق خراشها و زخمهاي پوستي
ب: از طريق غشاءهاي مخاطي بدن
ج: از طريق بلع و خوردن


علاوه بر رعايت روش كار BSL1
- دسترسي به آزمايشگاه محدود شود
- علامت هشدار دهنده عامل خطرناك زيستي نصب شود
- كار با وسايل نوك تيز با احتياط انجام شود
- دستور العمل زيست ايمني موجود در آزمايشگاه روش گندزدايي پسماندها و مراقبت هاي لازم پزشكي را مشخص كرده باشد

سد اوليه شامل : هود ايمني بيولوژيك رده I يا II يا بكاربردن روشهاي محدود كننده فيزيكي در موردي كه امكان ايجاد ترشح و يا توليد آئروسل وجود دارد.يعني استفاده از تجهيزات ايمني فردي (PPE) مانند: روپوش- دستكش- عينك - محافظ صورت.

علاوه بر امكانات BSL1
- عدم استفاده از صندلي و وسايلي كه يه سادگي تميز نمي‌شوند مانند روكشهاي پارچه اي
- در دسترس بودن اتوكلاو
- چشم شوي در دسترس باشد

3

عوامل بيماريزاي بومي يا خارجي كه از طريق ايجاد آئروسل مي‌توانند منتقل شوند و ايجاد بيماري حاد كرده و احتمالاً سبب مرگ شوند.

علاوه بر رعايت روش كار BSL2
- ورود به آزمايشگاه كاملاً كنترل شده باشد
- تمام پسماندها بايد استريل شوند
- لباس كار آزمايشگاه قبل از شستشو استريل شود
- سرم خون كاركنان كنترل شود

سد اوليه:هود ايمتي بيولوژيك كلاس Iيا II يا بكابردن روشهاي محدود كننده فيزيكي موقع كار با عوامل اين سطح، شامل تجهيزات ايمني فردي .(PPE) لباس كار آزمايشگاه، دستكش، ماسك مخصوص صورت

علاوه بر امكانات BSL2
- وجود راهرو براي جداكردن فيزيكي آزمايشگاه از بقيه ساختمان
- شير دستشويي پدالي يا خودكار
- وجود دو درب ورودي براي آزمايشگاه كه بطور خودكار بسته شوند
- هواي خروجي مجدداً به فضاي آزمايشگاه برنگردد
- وجود جريان هواي منفي در آزمايشگاه
- وجود چشم شوي قابل دسترس در آزمايشگاه

4


كار با عوامل بيماري زاي  بسيار خطرناكي كه از طريق ايجاد آئروسل منتقل شده و سبب بيماري مرگ آور مي شوند. و يا عوامل بيماريزايي كه خطرات ناشناخته دارند و درماني براي آنها شناخته نشده است.

علاوه بر روش كار BSL3
- تمامي لباسها قبل از خروج از آزمايشگاه تعويض شود
- قبل از خروج از آزمايشگاه دوش گرفته شود
- تمام مواد و وسايل قبل از خروج استريل يا ضدعفوني شود

سد اوليه: تمام كارهاي آزمايشگاهي در هود ايمني زيستي كلاس III يا اگر در هود كلاس I يا II انجام مي شود بايد بهمراه لباس محافظ تمام بدن كه مجهز به كپسول اكسيژن و فشار داخلي مثبت است باشد.

علاوه بر امكانات BSL3
- آزمايشگاه از ساختمانهاي مجاور جدا باشد، در غير اينصورت رفت و آمدها كاملاً مجزا باشد
- تعبيه خروجي هواي اختصاصي، مكنده هوا و سيستم استريل كننده هوا (نصب هواساز اختصاصي همراه با فيلترهاي مخصوص براي استريل كردن هوا)

 
                           آدرس سايت مرجع : http://www.cdc.gov/od/ohs/biosfty/bmbl/table1.htm
 
 
طبقه بندي عوامل بيماريزا براساس خطرات ناشي از آنها

عوامل خطرساز زيستي با توجه به مخاطراتي كه براي انسان و محيط زيست دارند در سطوح مختلف زيست ايمني (BSL) طبقه بندي مي‌شوند. چنين عواملي مي توانند در صورت سرايت به انسان سبب بيماري شوند، و شدت واگيردار بودن آن، براي تعيين سطح زيست ايمني (BSL) بكار مي رود.
ليست مختصر ذيل، راهنمايي است براي شاغلين آزمايشگاه به منظور اتخاذ اقدامات اوليه براساس سطح زيست ايمني، متناسب با عوامل بيماري زا.

زيست ايمني سطح اول (BSL1)

اين سطح از زيست ايمني براي كاركردن با عواملي است كه ايجاد بيماري شناخته شده اي در بزرگسالان نمي كنند.
تمام عوامل باكتريايي- انگلي- قارچي- ويروسي، ويكتزيايي و كلاميديايي مي توانند به عنوان يك عامل خطر ارزيابي شوند. اما اين عوامل اگر به گروهي با خطر بالاتر تعلق نداشته باشند مي توان در زيست ايمني سطح اول BSL1 طبقه بندي كرد.
آگاه باشيد: بعضي عواملي كه در شرايط عادي ايجاد بيماري نمي كنند، ممكن است عوامل بيماري زاي فرصت طلبي باشند كه سبب ايجاد عفونت در افراد كم سن و سال، يا افراد مسن سال و يا افرادي كه داراي نقص در سيستم ايمني خود هستند بشوند.
نمونه هايي از عواملي كه در اين سطح قرار مي‌گيرند:
              Bacillus subtilus
            Naegleria gruberi
         Eschericia coli -K12
Infectious Canines H.virus
 زيست ايمني سطح دوم (BSL2)

BSL-2 ، جهت آزمايشگاههاي تشخيص طبي – باليني و آموزشي و ساير آزمايشگاههايي كه با آن دسته از عوامل بيماريزا و خطرساز خفيف كه باعث بيماري در انسان مي شوند، به كار مي رود.
با استفاده و رعايت روشهاي استاندارد ميكروبشناسي، مي توان با اين دسته از عوامل خطرساز با اطمينان خاطر و امنيت كافي حتي بر روي سطوح ميزهاي باز آزمايشگاهي كار نمود. به كار بردن روشهاي توصيه شده جهت جلوگيري از توليد ذرات ريز معلق در هوا ضروري است.

 عوامل ويروسي  ( Viral Agents )  
                                                                          
     عوامل باكتريائي/ ريكتزيايي ( Bacterial/Rickettsial Agent  )   
Shigella boydii, dysenteriae   
 flexneri, sonnei   
 Treponema pallidum   
 Vibrio cholera   
 (  including El Tor)   
Vibrio parahemolyticus   
Vibrio vulnificus   
Yersinia pestis   
Campylocacter fetus, coli, jejuni  
Chlamydia psittaci, trachomatis  
Clostridium botulinum, tetani  
Corynebacterium diphtheriae  
Legionella spp   
Neisseria gonorrhoeae   
Neisseria meningitidis   
Pseudomonas pseudomallei   
Salmonella spp   

 

 عوامل قارچي(  Fungal Agents )                     

Fonsecaea pedrosoi   
Sporothrix schenkii   
Trichophyton spp

Blastomyces dermatitidis  
Cryptococcus neoformans  
Microsporum spp  
Exophiala dermatitidis (wangiella  

 عوامل انگلي( parasitic Agents  )        

Strongyloides spp   
Tania solium   
Toxoplasma spp   
Trypanosoma spp   
                                              

Entomeoeba histolytia   
Crytosporidium spp   
Giardia spp   
Naegleria fowleri   
Plasmodium spp   
   

 زيست ايمني سطح سوم(BSL3)  
 BSL3شامل مسائل مربوط به تشخيص پزشكي ، آموزش ، تحقيقات يا امكانات توليد در مواردي است كه استنشاق برخي از عوامل داخلي يا خارجي موجب بروز بيماريهاي شديد كشنده مي شود.
عوامل ويروسي  ( Viral Agents )
VSV exotic strains (Piry
Yellow fever (wild type                                 
Valley 
Rift Valley Fever (Zinga   
  عوامل باكتريائي/ ريكتزيايي ( Bacterial/Rickettsial Agent  
 
Mycobacterium bovis
Rickettsia rickettsii
Yersenia pestis (resistant strains                                 
Bacillus anthracis 
Francisella tularensis 
Mycobacterium tuberculosis    
عوامل قارچي(  Fungal Agents )
 
Histoplasma capsulatum                                 
Coccidioides immitis  

زيست ايمني سطح چهارم(4BSL)

عوامل خطرساز در BSL4 به صورت ذرات ريز معلق در هوا و از طريق دستگاه تنفسي، مخاط يا پوست آسيب ديده يا به علت تزريق تصادفي باعث ايجاد حادثه و بيماري مي شوند و هيچگونه واكسن و درماني نيز براي آنها وجود ندارد.

 عوامل ويروسي  ( Viral Agents )

 

Herpes simiae (B virus
Lassa
Marburg
                                 
Hemorrhagic Fevers
 (Congo-Crimean, Junin, Machupo)
Ebola
 

لينكهاي مرتبط با موضوع
موضوعات مرتبط: اصول ايمني و حفاظت در آزمايشگاه

تاريخ : یکشنبه ۱۳۹۱/۰۳/۲۸ | 11:38 AM | نویسنده : محسن آزاد |
طراح قالب : پیچک | Weblog Themes By : Pichak.net