HAV(هپاتیت آ)

علایم

علایم بالینی آن شامل خستگی , بی اشتهایی , ضعف , تهوع , شکم درد , یرقان , تیره شدن رنگ ادرار است و این بیماری در افراد بالغ شدید تر از از کودکان است. در کودکان اغلب بدون جلب توجه سپری می‌شود و در اکثر موارد بهبودی کامل حاصل می‌شود. حداکثر شیوع این بیماری بین سنین ۳۰ تا ۱۵ است. بيش از 80 درصد بزرگسالاني که به هپاتيت A مبتلا مي‌شوند، تا 8 هفته بيمار هستند و حدود 30 روز کاري را از دست مي‌دهند. مرحله پيش‌يرقاني، 5 تا 7 روز طول مي‌کشد و با شروع ناگهاني تب، ناخوشي، بي‌اشتهايي، تهوع، استفراغ، درد شکم و سردرد خود را نشان مي‌دهد. علايم کمتر شايع شامل لرز، ميالژي، آرترالژي، سرفه، اسهال، يبوست، خارش و کهير هستند. نشانه‌هاي موجود در معاينه فيزيکي عبارتند از هپاتومگالي دردناک، اسپلنومگالي. مرحله يرقاني (ايکتريک) که 3 تا 30 روز طول مي‌کشد، با بيلي‌روبينمي کونژوگه شروع مي‌شود و متعاقباً طي چند روز يرقان رخ مي‌دهد و مدفوع به رنگ روشن و اصطلاحاً خاک رسي (clay- colored) در مي‌آيد. عفونت مزمن رخ نمي‌دهد.

وجود و شدت علايم عفونت با ويروس هپاتيت A به سن بيمار بستگي دارد. تقريباً 70 درصد از بزرگسالان آلوده دچار علايمي نظير يرقان مي‌شوند. بر عکس تنها 30 درصد کودکان کوچک‌تر از 6 سال دچار علايم مي‌شوند که اين علايم هم معمولاً غير اختصاصي و شبيه آنفلوانزا و بدون يرقان است.

در اکثر بیماران مبتلا به هپاتیت  A تیتر HAVIgm  بالا است. لذا مهمترین تست سرولوژی بررسی HAVIgm است که به روش رادیوایمنواسی و الیزا قابل اندازه‌گیری است و همچنین بررسی بیلی روبین هم جهت ارزیابی اختلال کبدی ارزشمند است.

آزمون IgM ضد ويروس هپاتيت A، آزمايش تأييدکننده ارجح براي هپاتيت A است زيرا هنگامي که روي نمونه‌هاي حاصل از فردي با علايم تيپيک انجام شود، حساسيت و ويژگي بالايي دارد. IgM سرمي ضد ويروس هپاتيت A را مي‌توان 5 تا 10 روز قبل از شروع علايم رديابي کرد؛ سطح اين آنتي‌بادي براي 4 تا 6 ماه همچنان بالا مي‌ماند. سطح IgG ضد ويروس هپاتيت A به فاصله کمي پس از IgM بالا مي‌رود و اين ايمونوگلوبولين در سراسر طول عمر فرد وجود خواهد داشت و باعث ايمني وي مي‌شود .

درمان

درمان برای این بیماران وجود ندارد و تزریق ایمنوگلوبین برای افراد در تماس با بیمار توصیه می‌شود که در دوره کمون باعث کاهش علایم بیماری می‌شود. روش‌های پیشگیری شامل رعایت بهداشت در مراکز عمومی , کنترل بهداشتی آب و مواد غذای بخصوص شیر، شستن دست‌ها بعد از رفتن دستشویی و قبل از صرف غذا و ضد عفونی کردن وسایل بیمار بسیار موثر است. واکسن، نمونه کشته شده‌است که فقط برای مواقع ضروری استفاده می‌شود.

انتشار

این ویروس به راحتی در جامعه منتشر می‌شود. محتمل ترین راه سرایت راه مدفوعی - دهانی از طریق تماس فردی می‌باشد. بعضی محصولات رودخانه‌ای مثل صدف‌ها می‌توانند منبع آلودگی با ویروس باشند. آلودگی با ویروس هپاتیت A به ندرت از طریق سرنگ و سوزن آلوده یا انتقال خون پیش می‌آید. همودیالیز هیچ نقشی در انتشار آن میان کارکنان بخش ندارد. شیوع آنتی بادی در افراد دارای سطح اقتصادی و اجتماعی پایین بالاتر است. در کشورهای در حال توسعه و عقب مانده اکثر مبتلایان کودکان هستند در حال که در کشورهای پیشرفته ابتلا در سنین بالاتر است. تقریبا ۴۰ درصد موارد حاد هپاتیت توسط هپاتیت A ایجاد شده‌است.

چگونگی تشخیص هپاتیت A

بهترین راه تشخیص بیماری ، آزمایش خون است. در این آزمایشها ، دو نوع آنتی بادی برای ویروس مشخص می‌شود. آنتی بادی ایمونوگلوبولین M که 10 - 5 روز قبل از ظاهر شدن علایم بوسیله دستگاه ایمنی ساخته می‌شود و کمتر از 6 ماه ناپدید می‌شود. و آنتی بادی ایمونوگلوبولین G که جایگزین آنتی‌بادی اول می‌شود و بدن را در مقابل آلودگی نسبت به HAV ایمن می‌کند و مصونیت بوجود می‌آورد.

چگونگی پیشگیری از بیماری

بهترین راه واکسیناسیون است دو نوع واکسن برای این بیماری وجود دارد. VAQTH و HAVRIX. اثرات جانبی این واکسنها خیلی خفیف است و علایمی شبیه سرماخوردگی و درد در ناحیه واکسن می‌باشد. می‌توان از یک واکسن ترکیبی برای هپاتیت B و A استفاده کرد.(TWIRIX) این واکسن بسیار موثر است بطوری که 99 درصد افراد واکسینه شده دیر به بیماری مبتلا نمی‌شوند. چون در افراد مبتلا به ایدز دستگاه ایمنی تخریب شده است. بعد از واکسیناسیون دوباره به هپاتیت A مبتلا می‌شوند. بهتر است موقعی که تعداد CD4 در محدوده طبیعی است، واکسن تزریق شود.

ورم کبد يا هپاتيت ويروسي در سالهاي اخير به حدي شايع شده است که امروزه براي جلوگيري از شيوع و خطرات اين عفونت ، اجراي برنامه واکسيناسيون ، در سه نوبت براي تمام افراد اجباري تلقي ميگردد. آلودگي به ويروس هپاتيت مي تواند به بروز اختلالات برگشت ناپذير کبدي و در مواردي نيز به سرطان کبد منتهي شود. دراين شرايط با غير فعال شدن بافت کبد امکان جايگزيني آن فقط از طريق پيوند کبد ميسر است .

عوامل ويروسي متعددي در آلودگي کبد نقش دارند که از ميان آنها ويروس هاي هپاتيت موسوم به ا (A )‌ ، بي ( B )‌ و سي ( C ) شايع تر هستند. هپاتيت نوع ( ا ) نسبتا شايع تر ولي کم خطر است ، در حاليکه انواع ويروس هاي هپاتيت (بي ) و ( سي ) شيوع کمتري دارند ولي خطرات و عوارض آنها بيشتر است . بنابراين آلودگي به اين نوع ويروس ها مي تواند منجربه تورم کبد و از بين رفتن بافت آن يعني هپاتيت شود.

ويروس هپاتيت چگونه به انسان سرايت مي کند ؟

ويروس هپاتيت نوع ( ا ) از ويروس هاي دستگاه گوارش است که از طريق مدفوع شخص بيمار به بيرون راه پيدا کرده و در اثر آلودگي آب ، موادغذايي و سبزيجات به انسان منتقل مي گردد.

کودکان و نوجوانان به آلودگي با اين ويروس مستعدترند. ويروس هپاتيت ( بي ) از طريق تزريق خون و فرآورده هاي خوني آلوده يا در اثر تماس جنسي ويا در دوران بارداري از طريق مادر به جنين منتقل مي شود . ولي ويروس هپاتيت ( سي ) فقط از طريق خون آلوده قابل انتقال است .

علائم هپاتيت چيست ؟

ابتلا به هپاتيت نوع ( ا ) در کودکان و جوانان عارضه مهمي ندارد ولي در بعضي افراد مي تواند به زردي يا يرقان منجر شده و عوارض سخت تري را به همراه داشته باشد . در اين نوع بيماري صدمات برگشت ناپذيري کبدي چندان زياد نيست . در هپاتيت نوع ( بي ) غالب مبتلايان خود به خود بهبود يافته و حدود ٥ تا ١٠ % آنها به صورت ناقل مزمن ويروس درخواهند آمد.

٩٠% نوزادان که از مادران آلوده به دنيا مي آيند ، براي مدت طولاني ويروس را در بدن خود حفظ مي کنند درافرادي که ناقل مزمن ويروس هستند احتمال دارد بافت کبد کاملا از بين رفته و غير فعال شود که اين حالت بيماري ( سيروز) کبدي مي باشد . در گروهي از اين بيماران نيز احتمال سرطاني شدن آن وجود دارد.

يرقان يا زردي چيست ؟

عامل زردي يا يرقان نوعي ماده به نام بيلي روبين است که از تجزيه هموگلوبين خون حاصل مي شود . اين ماده معمولا زرد رنگ است ، در کبد تحت تاثير آنزيم هاي مختلف به مواد ديگري تبديل شده و همراه صفرا وارد روده و دفع مي گردد.

دربيماران مبتلا به ورم کبد عمل تبديل بيلي روبين به مواد دفعي به خوبي انجام نشده و در خون باقي مي ماند. به همين دليل پوست وملتحمه چشم اين افراد زرد رنگ به نظر مي رسد.

راه تشخيص هپاتيت ويروسي چيست ؟

براي تشخيص هپاتيت ( ا ) و تاييد عفونت حاد ، انجام آزمايش IgM , HAV قطعي و تاييد کننده است و معمولا نياز به پيگيري و آزمايشهاي ديگر نمي باشد . براي تاييد هپاتيت ( بي ) آزمايشهاي متعددي انجام مي شود که برحسب مرحله بيماري ، سن بيمار و انتظاري که از نتيجه آزمايش وجود دارد ، متفاوت مي باشد . براي تاييد عفونت فعال يا تشخيص آلودگي مزمن ، معمولا آزمايش موسوم به HBsAg انجام مي شود.

در چند سال اخير روش هاي تشخيصي مولکولي که قادر است تعداد بسيار کمي از ويروس را در بدن مشخص کند معرفي شده است ، اين آزمايشها به روش PCR معروفند و خوشبختانه در ايران هم انجام مي گيرد. چنانچه آزمايش HCV که براي تشخيص هپاتيت انجام مي گيرد مثبت باشد ممکن است براي تاييد از آزمايش PCR استفاده شود.

درافرادي که در دوران حاد بيماري هستند علاوه بر آزمايشهاي فوق آنزيم هاي کبدي و بيلي روبين خون نيز ممکن است افزايش يابد.

براي درمان اين بيماري چه بايد کرد؟

در نوع هپاتيت ( ا ) معمولا داروي مهمي تجويز نمي شود. با پرهيز غذايي خود به خود بهبود مي يابد . ولي افرادي که به صورت مزمن به هپاتيت نوع ( بي ) يا ( سي ) مبتلا هستند ، با نظر پزشک معالج تحت درمان با نوعي دارو به نام ( انترفرون ) قرار مي گيرند . اثر درماني داروي تجويز شده ، فقط از طريق انجام آزمايش PCR امکان پذير است . کساني که آزمايش PCR آنها زودتر از ٦ ماه از درمان منفي شود ، جزو افرادي خواهند بود که به دارو پاسخ مثبت داده و بهبودي نسبي يافته اند.

چگونه از ابتلا به بيماري جلوگيري مي شود؟

براي جلوگيري از آلودگي به هپاتيت ( ا ) رعايت بهداشت و دوري جستن از تماس با بيماران کافي است . آلودگي هپاتيت نوع ( بي ) از طريق تجويز واکسن جلوگير مي شود . تجويز اين واکسن براي افرادي که به صورت مکرر با خون آلوده در تماس هستند، ضرورت بيشتري دارد مثلا کارکنان موسسات پزشکي ، افرادي که تصميم به جراحي و يا کار دندانپزشکي طولاني دارند و يا کساني که به دليل کم خوني مجبورند کهبه صورت مکرر خون دريافت دارند بايد واکسينه شوند. اين برنامه امروزه در مورد تمام افراد جامعه به منظور پيش گيري از بيماري توصيه مي شود . در اين صورت معمولا قبل از انجام واکسيناسيون آزمايش HBsAB به عمل مي آيد وتنها افرادي که جواب منفي دارند به انجام واکسيناسيون ترغيب مي گردند.

اين آزمايش يکبار ديگر نيزبعد از واکسيناسيون انجام مي گيرد و زماني اثر واکسيناسيون مفيد بوده است که نتيجه آزمايش HBsAB بالاتر از ده واحد آنتي کررا نشان دهد

موضوعات مرتبط: ويرولوژي

تاريخ : جمعه ۱۳۹۰/۰۹/۱۱ | 2:34 AM | نویسنده : محسن آزاد |
طراح قالب : پیچک | Weblog Themes By : Pichak.net